Rola antyoksydantów w stwardnieniu rozsianym
Bez względu na pierwotną przyczynę choroby wiadomo, iż w stwardnieniu rozsianym dochodzi do wytworzenia ognisk zapalno-demielinizacyjnych w różnych rejonach ośrodkowego układu nerwowego: w istocie białej i szarej mózgu, w rdzeniu kręgowym oraz w okolicy nerwów wzrokowych.
Jednym ze zjawisk, które może łączyć te procesy jest stres oksydacyjny czyli nadmierna produkcja aktywnych form tlenu.Stan długotrwałego stresu oksydacyjnego, powodowanego przez wolne rodniki, ma duże znaczenie w powstawaniu uszkodzeń osłonki mielinowej włókien nerwowych. Związki te uczestniczą w procesie zapalnym w sytuacji zaburzonej naturalnej równowagi między działaniem reaktywnych form tlenu a naturalną zdolnością organizmu do łagodzenia ich działania i szybkiej naprawy szkód.
Potwierdzenie związku stresu oksydacyjnego z patogenezą MS stwarza nowe możliwości terapeutyczne. Jeden z potencjalnych celów to zmniejszenie stresu oksydacyjnego, mające spowolnić lub zahamować procesy niszczenia nerwów, a w konsekwencji postęp choroby.
Jak zmniejszyć stres oksydacyjny?
W licznych badania przebadano związki przeciwutleniające (czyli taki które mają na celu zmniejszyć stres oksydacyjny). Badania oceniały rożne parametry.Między innymi działanie przeciwzapalne i ochronne na nerwy oraz wpływ na łagodzenie objawów choroby. Prowadzone badania obejmowały różne związki, które zaliczamy do antyoksydantów takie jak: flawonoidy (barwniki antyoksydacyjne), witaminy A, C i E (witaminy antyoksydacyjne).
Wyniki licznych badań są rożne. W części prowadzonych badań nie udowodniono pozytywnego wpływu antyoksydantów na występowanie choroby. W innych stwierdza się wpływ wybranych, niektórych antyoksydantów na zmieszczenie objawów choroby, zmniejszenie toczącego się procesu zapalnego.
Co to są antyoksydanty i gdzie ich szukać?
Bioaktywne związki naturalne, nazywane antyoksydantami, mają m.in. funkcję niwelowania działania wolnych rodników i przeciwdziałania stresowi oksydacyjnemu. Wśród nich najważniejsze są witamina C, E oraz polifenole i karotenoidy występujące jako naturalne barwniki w warzywach i owocach, zielonej herbacie, zbożach, nasionach, przyprawach, kakao, sokach, ziołach. Warto wiedzieć, że oprócz swojego działania antyoksydacyjnego działają przeciwzapalne, przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo,regulują funkcjonowanie układu odpornościowego, przyspieszają gojenie się ran, a także spowalniają procesy starzenia się organizmu.
W przypadku stwardnienia rozsianego na specjalną uwagę zasługują:
Flawonoidy
Ze względu na liczne właściwości biologiczne interesującą grupą wśród antyoksydantów stanowią flawonoidy. Wykazują onesilne działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, przeciwmiażdżycowe, moczopędne i inne. Flawonoidy występują powszechnie w liściach, kwiatach, owocach i nasionach roślin. Są one barwnikami, które nadają roślinom różne barwy — od żółtej w owocach cytrusowych po granatową w owocach jagodowych.
Głównym źródłem flawonoidów w diecie są warzywa (zwłaszcza cebula, pomidory, papryka, brokuły) oraz owoce (cytrusy, jabłka, jagody, czarne porzeczki i winogrona). Znajdziemy je również w nasiona roślin strączkowych, czerwonym winie, kakao czy gorzkiej czekoladzie. Korzystne i bezpieczne jest spożywanie naturalnych pokarmów bogatych w związki flawonoidowe. Przypuszcza się, że duża część tych związków dostarczonych z pożywieniem jest wchłaniana w postaci niezmienionej. Głównym miejscem ich metabolizmu są jelita i wątroba. Wchłanianie może być zmniejszone w wyniku oddziaływania innych składników żywności. Na przykład składniki mleka osłabiają wchłanianie flawonoli w przewodzie pokarmowym. Dlatego łączenie źródeł tych antyoksydanów z mlekiem nie jest korzystne i lepiej go unikać.
Uwaga!
Nie zaleca się suplementacji preparatami zawierającymi flawonoidy, gdyż bardzo często nie mają one żadnej wartości terapeutycznej, a nawet mogą być szkodliwe (brak badań klinicznych, w tym oceny profilu bezpieczeństwa).
Związki bioaktywne (antyoksydanty) w żywności
| Związek | Działanie | Występowanie |
| Kwercetyna | Jest do związek o działaniu przeciwzapalnym, immunomodulacyjm i przeciwwirusowym. Co ważne ma zdolność przenikania przez barierę krew – mózg, przez co obniża poziom stanu zapalnego w układzie nerwowym i hamuje rozpad osłonki mielinowej. Kwercetynę | Znajdziemy gównie w cebuli, pomidorach, jabłkach, cytrusach oraz winie. |
Resweratrol |
Związek który działa jako naturalna, niesteroidowa cząsteczka przeciwzapalna. . | Znajdziemy go w czekoladzie, orzeszkach ziemnych, jagodach, ciemnych winogronach, czerwonym winie |
| Antocyjany | Uszczelniają naczynia włosowate, zapobiegają obrzękom i posiadają aktywność przeciwzapalną i przeciwutleniającą. | Znaczne ilości antocyjanów zawierają wiśnie, żurawina, maliny, truskawki, jagody. |
| Kurkumina | Spośród wielu właściwości biologicznych, najważniejszymi są jejwłaściwości przeciwzapalne. | Jest żółtym barwnikiem stosowanym w mieszankach przyprawowych, np. curry. |
| Likopen | To związek z grupy karotenoidów, jeden z silniejszych przeciwutleniaczy. | Jest to czerwony barwnik występujący w m.in. w pomidorach, arbuzach, czerwonych grejpfrutach |
autor: Paulina Gryz-Ryczywolska
